تهران تن به طوفان در آب‌های آشفته مدیترانه نمی‌دهد

قرن نو ـ گروه سیاسی ـ کتایون مافی: شکی نیست که اسرائیل در عرصه زمینی و هوایی شانسی برای پیروزی در مقابل ایران ندارد و در حمله موشکی علیه ایران، جان سالم از حملات تلافی‌جویانه ایران به‌در نخواهد برد. اما برخی براین‌باورند که تل‌آویو می‌تواند در دریا آتش این جنگ را بیفروزد و درعین‌حال ماهی خود را بگیرد.

نگاهی به جنگ دریایی

اولین‌بار این جنگ در اردیبهشت سال ۱۳۹۸ آغاز شد و در جریان آن، یک نفتکش ایرانی در دریای سرخ، به نام «هَپینس ۱» که حامل بیش از یک میلیون بشکه نفت بود، به‌ دلیل ظهور حفره‌ای مشکوک در موتورخانه آن و متعاقباً آب‌گرفتگی، از حرکت باز ایستاد.

نیویورک‌تایمز در این‌باره نوشت: از آن زمان تا به حال، اسرائیل دست‌کم در خرابکاری در ده کشتی متعلق به ایران، دست داشته است. گزارشی که از وال‌استریت ژورنال در 21 اسفند ۱۳۹۹ منتشر شد، نیز نشان می‌دهد که از اواخر سال ۲۰۱۹ حداقل دوازده شناور ایرانی توسط نیروهای اسرائیلی مورد هدف قرار گرفته‌اند.

اسرائیل هیچ‌وقت به این حملات اذعان نکرد؛ ولی در فروردین امسال، بنیامین نتانیاهو، نخست‌وزیر وقت اسرائیل در پاسخ به این پرسش که چه واکنشی به حمله ایران به یک کشتی اسرائیلی نشان خواهد داد، گفت: «در سراسر منطقه» به ایران حمله خواهیم کرد.

در مقابل، گفته می‌شود که ایران هم مسئول حمله به دست‌کم پنج کشتی اسرائیلی است، اما تاکنون هر دو کشور تلاش کرده‌اند که حتی‌الامکان، حملات به تلفات انسانی در کشتی‌ها یا غرق شدن آنها ختم نشود.  

نگرانی از حضور دریایی ایران

اسرائیل به دنبال آن است که این جنگ‌ها را بیش‌ازپیش علنی کند. دریابان اِلی شارویت، فرمانده پیشین نیروی دریایی اسرائیل در مصاحبه‌ای با خبرگزاری آسوشیتدپرس گفته بود که فعالیت‌های دریایی ایران در رأس نگرانی‌های اسرائیل قرار دارد.

وی اضافه کرد: اسرائیل در ارتباط با ارسال تسلیحات به حزب‌الله از راه دریا گوش به زنگ است و اگر تشخیص دهد که محموله تسلیحاتی است، وارد میدان خواهد شد.

بعد از خروج ترامپ از برجام و اعمال تحریم‌ها علیه تهران در سال ۲۰۱۸، جنگ دریایی اسرائیل علیه ایران ایده اصلی واشنگتن و تل‌آویو بود تا با استفاده از ابزارهای اقتصادی، نظامی، دیپلماتیک و روانی ایران را به زانو درآورند.

«یوسی ملمان»، کارشناس نظامی ـ امنیتی رژیم اسرائیل در این‌باره گفت: نظریه جنگ دریایی براین‌اساس استوار بود که از توانایی‌ موساد و سازمان اطلاعات ارتش اسرائیل برای کسب اطلاعات دقیق استفاده شود تا تل‌آویو بتواند بدون اینکه باعث غرق شدن کشتی و یا فجایع محیط زیستی شود، عملیات خرابکاری علیه شناورهای ایرانی انجام دهد.

شرایط منطقه‌ای

دو طرف توانمندی و تجربه جنگ دریایی را دارند، اما تاکنون به‌شکل مستقیم چنین جنگی میان آنها صورت نگرفته است. حالا به نظر می‌رسد که جنگ سایه شتاب بیشتری یافته و احتمال دارد به ناحیه جغرافیایی بزرگ‌تری گسترش یابد.

نیکولا پده، مدیر مؤسسه مطالعات جهانی IGS مستقر در رم و بروکسل در این‌باره گفت: دولت بایدن این تصور را در بین اسرائیلی‌ها تقویت می‌کند که اکنون که آنها حمایت قوی ترامپ را از دست داده‌اند، برای مهار ایران باید مستقل‌تر عمل کنند.

وی افزود: این تصور باعث می‌شود که تشکیلات نظامی در تل‌آویو سیاست تهاجمی نسبت به حضور ایران به ویژه در مدیترانه و دریای سرخ را دنبال کند.

اسرائیل شانسی ندارد

تحلیلگران نظامی اسرائیلی براین‌باورند که اسرائیل در دریا نیز شانس زیادی در برابر ایران ندارد. این گروه می‌گویند که حملات تروریستی و حملات هوایی‌ اسرائیل به انبارهای تسلیحاتی ایران در سوریه، بیش از حملات دریایی در جهت منافع استراتژیک اسرائیل عمل کرده است.

به عقیده آنها، اسرائیل باید در حوزه دریا، فقط خطر محاسبه‌شده را در نظر بگیرد و به حملات زمینی، هوایی و همچنین سایبری به برنامه اتمی ایران ادامه دهد.

این گروه از تحلیلگران نظامی تأکید دارند: درگیری دریایی به‌ویژه در خلیج فارس و دریای عرب که خارج از محدوده نیروی دریایی اسرائیل و توانایی آن برای حفاظت از کشتی‌هایش است، برای تل‌آویو بسیار پرهزینه خواهد بود. به علاوه، حدود نود درصد صادرات و واردات کالای اسرائیل از طریق دریا انجام می‌شود.

نیروی دریایی اسرائیل در میان نیروهای سه‌گانه این کشور، کوچک‌ترین نیرو است. به گفته یوئل گازانسکی، پژوهشگر ارشد «مؤسسه مطالعات امنیت ملی» در تل‌آویو، تکیه بیش از‌ اندازه به این نیرو در چهارچوب استراتژی اسرائیل در قبال ایران، صلاح نیست.

نیروی دریایی اسرائیل توان گسترش و حضور دائمی در آب‌های فراتر از دریای سرخ ازجمله خلیج عدن، دریای عمان و به‌طورکلی شمال غرب اقیانوس هند را ندارد، اما درمقابل ایران، توانایی واکنش را دارد و دستش باز است.

شائول چورِف، دریادار بازنشسته نیروی دریایی اسرائیل در این‌باره گفت: «حمله به نفتکش‌های ایران نه این کشور را از غنی‌سازی باز می‌دارد و نه از کمک‌هایش به حزب‌الله و دیگر گروه‌های نیابتی می‌کاهد... یک جنگ دریایی برای ما نیز هزینه زیادی به بار خواهد آورد؛ به‌ویژه در محدوده خلیج فارس و دریای عرب که خارج از برد عملیاتی نیروی دریایی اسرائیل و همین‌طور توانایی‌اش برای حفاظت کشتی‌های اسرائیلی در این منطقه قرار دارد».

آنخل ووهرا، تحلیلگر مسائل خاورمیانه نیز تصریح کرد: ممکن است روسیه و چین به این درگیری روبه‌افزایش میان ایران و اسرائیل کشیده شوند، زیرا مسکو متحد تهران است. چین نیز که اخیراً با ایران قراردادی 25ساله امضا کرده و احتمالاً هرگونه تهدید، پکن را به انجام عملیات دریایی و امنیتی در راستای تلاش برای خاموش کردن آتش درگیری سوق می‌دهد.

«یوسی مِلمان»، کارشناس نظامی ـ امنیتی رژیم اسرائیل نیز می‌گوید: اسرائیل با حملات مکرّر به کشتی‌های ایرانی در دریا و جشن گرفتن‌ با اخباری که از این عملیات‌های به بیرون درز می‌دهد، در حال بازی با آتش است.

اسرائیل به دنبال چیست؟

سیاست بنت در کنار آمدن با بایدن متفاوت است. اران لرمان، مشاور سابق امنیت ملی نخست‌وزیری اسرائیل فارن‌پالیسی در این‌باره گفت: او برخلاف نتانیاهو ترجیح می‌دهد که اختلافاتش با رئیس‌جمهور آمریکا را پشت درهای بسته نگه دارد و همزمان موضع محکم علیه ایران را حفظ کند.

نیکولا پده، مدیر مؤسسه مطالعات جهانی IGS مستقر در رم و بروکسل نیز در این‌باره اظهار داشت:  جاه‌طلبی اسرائیل برای پروژه نفوذ دریایی خود به سمت اقیانوس هند، دکترین دریایی جدیدی است که توسط تل‌آویو تصویب شده است.

حالا درست در زمانی که آمریکا و ایران در حال کشمکش برای یافتن فرمولی جهت بازگشت به برجام هستند، رهبران اسرائیل و سران اطلاعاتی و امنیتی آن در تلاش هستند تا هرگونه مصالحه و آشتی بین تهران ـ واشنگتن را از خط خارج کنند. اما ایرانی‌ها تمایلی به پاسخگویی ندارند؛ زیرا هدف اصلی آنها تقویت استراتژی و احیای توافق هسته‌ای است.

5965