انتخاب پوتین: جنگ داغ یا تنشی منجمد

قرن نو _ گروه بین‌الملل: مقامات ارشد ایالات متحده می‌گویند نگران هستند که روسیه قصد داشته اوضاع را در اوکراین به جنگ بکشاند، زیرا نیروهای نظامی روسیه در امتداد مرز اوکراین برای تهاجم احتمالی قریب‌الوقوعی مستقر شده‌اند. بااین‌حال، ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، ممکن است دقیقاً عکس این موضوع را در ذهن داشته باشد: تعمیق تنش‌ها در شرق اوکراین به عنوان بهترین و شاید تنها تضمین عدم پیوستن اوکراین به ناتو.

سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه آمریکا در نشستی در استکهلم ارزیابی‌های کاملاً متناقضی از وضعیت شرق اوکراین ارائه کردند. بلینکن اصرار داشت که تنها تهدید موجود، تهدیدِ تهاجم نظامی روسیه است. لاوروف گفت که گسترش ناتو به سمت شرق تهدید اصلی است. اما آن دو توافق کردند که پوتین و جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده، در روزهای آینده مستقیماً مذاکره کنند.

روسیه مدت‌ها است که می‌خواهد مذاکرات صلح تحت حمایت فرانسه و آلمان با اوکراین (معروف به فرمت نرماندی) را به نفع گفت‌وگوی مستقیم با واشنگتن که شایسته وضعیت ابرقدرتی سابقش باشد، کنار بگذارد. پس از تأیید گفت‌وگوی رؤسای‌جمهور، برخی از تحلیل‌گران روس به‌سرعت گفتند که خطر جنگ در اثر مذاکرات جدید کاهش می‌یابد.

امیدهای روسیه از مسیر موازی مذاکرات ممکن است نادرست باشد. بلینکن همراه با تهدیدات اخیر خود مبنی‌بر عواقب شدید در صورت تجاوز مجدد روسیه به خاک اوکراین، ازجمله تحریم‌های حداکثری، بارها تأکید کرده که بهترین راه برای صلح بازگشت روسیه به مذاکرات به عنوان بخشی از توافق‌نامه صلح مینسک 2 و فرمت نرماندی است. اما پوتین در ماه‌های اخیر از شرکت در نشست‌های نرماندی خودداری کرده، حتی تا آنجا پیش رفته که درخواست شخصی آنگلا مرکل، صدراعظم آلمان، را رد کرده است. بسیاری از کارشناسان معتقدند توافق‌نامه مینسک 2 عملاً مرده است و نه روسیه و نه اوکراین حاضر به انجام تعهدات خود نیستند.

حتی اگر بایدن موافقت کند که مستقیماً با پوتین وارد مذاکره شود، یا اگر قرار باشد ایالات متحده نقشی رسمی در روند فرمت نرماندی ایفا کند، واشنگتن نمی‌تواند به خواسته‌های روسیه تن دهد چون مستلزم تضعیف حاکمیت و تمامیت ارضی اوکراین خواهد بود. ایالات متحده و متحدانش الحاق کریمه به روسیه را به رسمیت نمی‌شناسند و اوکراین را تحت فشار قرار نخواهند داد تا بخش‌هایی از قلمروی خود را واگذار کند. همچنین ایالات متحده و متحدانش به روسیه در مورد پیوستن اوکراین به ناتو و اتحادیه اروپا حق وتو نخواهند داد.

در پشت پرده، برخی از اعضای ناتو نسبت به هشدارهای واشنگتن در مورد تهاجم قریب‌الوقوع روسیه ابراز تردید کرده‌اند. یک تحلیل داخلی که برای مقامات و دیپلمات‌های کمیسیون اروپا تهیه شده است، به این نتیجه رسیده که بعید است روسیه به حمله نظامی دست بزند؛ زیرا توانایی‌های لجستیکی برای تهاجم گسترده و پایدار به اوکراین را ندارد.

این تحلیل غیررسمی معتقد است که مسکو به‌جای شعله‌ور کردن یک جنگ داغ، به احتمال زیاد از بسیج نیروها برای ابراز نارضایتی فزاینده خود از افزایش روابط نظامی ایالات متحده، بریتانیا و ناتو با اوکراین و همچنین دستیابی اوکراین به تسلیحات جدید استفاده می‌کند. روسیه ممکن است انگیزه‌هایی برای تصرف محدود اراضی اوکراین داشته باشد؛ ازجمله ایجاد ارتباط زمینی با شبه‌جزیره کریمه، اما به نظر می‌رسد هدف محتمل‌تر پوتین جلوگیری از پیوستن اوکراین به ناتو باشد.

برخی از اعضای اروپایی ناتو در گذشته با پیوستن اوکراین به این ائتلاف مخالفت کرده‌اند چون نگران بودند که این امر باعث تحریک مسکو شود. اما پوتین از مدت‌ها قبل اصرار داشته که ایالات متحده با پذیرش کشورهای شرق آلمان در ناتو، وعده خود به روسیه را زیر پا گذاشته است. اکنون ممکن است پوتین بر این باور باشد که تنها تضمین برای دور نگه داشتن اوکراین از ناتو، تمدید وضعیت موجود و حفظ موقعیت یک تنش منجمد است.

5965

منبع: پولیتیکو. متن تلخیص شده است.