مروری بر زندگی باب دول (1923-2021): نماد حزب جمهوری‌خواه

قرن نو _ گروه بین‌الملل _ علی نظیف‌پور: باب دول، کهنه‌سرباز جنگ جهانی دوم، یکی از نمادهای حزب جمهوری‌خواه که سال‌ها در سنای آمریکا خدمت کرد و بسیار در شکل‌دادن به حزب خود و سیاست در آمریکا و جهان موثر بود و نامزد انتخابات ریاست جمهوری در سال 1996، در 98 سالگی درگذشت. او که مدتی بود که به سرطان ریه مبتلا بود در خواب دراثر سکته قلبی دنیا را وداع کرد.

جو بایدن، رئیس‌جمهور فعلی آمریکا، یکی از دوستان قدیمی دول بود. آن دو در سال‌های بسیار طولانی خدمت خود در سنا با یکدیگر دوست شده بودند و به‌رغم تفاوت در حزبشان با یکدیگر سابقه طولانی همکاری داشتند. بایدن که یکی از آخرین نفراتی بود که از دول عیادت کرده بود در سخنانی یاد او را گرامی داشت و او را «یکی از بزرگترین دولتمردان تاریخ ما» خواند.

باب دول در جنگ جهانی دوم سرباز بود. او در حین این جنگ به‌شدت مجروح شد و سه سال در بیمارستان تحت مداوا باقی ماند. دراثر این جراحات، دست راست او کاملاً فلج شد و دست چپ او نیز توانایی بسیار محدودی داشت. این امر به شهرت او به عنوان یک قهرمان جنگی شکل داد. سابقه نظامی و جراحت او باعث می‌شد که افکار عمومی آمریکا و همچنین همکاران سیاستمدار او از هر دو حزب برایش احترام بسیاری قائل باشند، ولی او گاه از سابقه نظامی خود در جدال‌های سیاسی به سود خود استفاده می‌کرد. او بدون توجه به عوامل ساختاری فقر و نابرابری، گاه نسل‌های بعدی خود را به تنبلی و خودخواهی متهم می‌کرد.

دول در سال 160 به مجلس نمایندگان آمریکا راه یافت. 9 سال بعد سناتور شد و در مقام سناتور نقش بسیار مهمی در تاریخ بازی کرد. او در سنا به مقام رهبر اکثریت رسید، فردی که عملاً رئیس بسیار قدرتمند سنا محسوب می‌شود. او در این سال‌ها جمهوری‌خواهی میانه‌رو محسوب می‌شد. او رابطه بسیار خوبی با رهبران دموکرات‌ها در سنا داشت و همواره برای شکل دادن به لوایح دوحزبی همکاری می‌کرد. تحت رهبری او دموکرات‌ها موفق شدند برخی از مهم‌ترین اولویت‌های خود را به قانون تبدیل کنند، ازجمله لایحه‌ای در حمایت از حقوق معلولین که تبعیض علیه‌شان را ممنوع می‌کرد. این قانون پس از سال‌ها هنوز یکی از مهم‌ترین و درخشان‌ترین نمونه‌های قوانین حقوق بشری محسوب می‌شود. او حتی با جرج مک‌گاورن، چپ‌گراترین سناتور آمریکا در آن دوران، همکاری کرد و آن دو قانونی را به تصویب رساندند که به فقیرترین آمریکایی‌ها کمک غذایی می‌رساند.

در جریان واترگیت او حامی بسیار سرسخت ریچارد نیکسون بود. دول از معدود کسانی بود که هرگز دست از حمایت از نیکسون برنداشت و حتی در مراسم خاکسپاری او سخنرانی کرد و او را بسیار ستود و در حین سخنرانی گریست. حمایت کله‌شقانه دول از استاد و دوست قدیمی‌اش نماد این بود که او درعین‌ میانه‌روی، می‌توانست بسیار سرسخت باشد و دربرابر شنیدن حرف حق مقاومت کند.

او در سال 1996، پس از 27 سال خدمت در سنا، از مقام خود استعفا داد و در انتخابات ریاست جمهوری نامزدی حزب خود را پذیرفت. رقیب او بیل کلینتون بود که برای راه‌یابی به دور دوم خود تلاش می‌کرد. دول در این انتخابات شکست سختی از کلینتون خورد: 9 درصد در آرای عمومی و 220 رای در کالج الکتورال کمتر رای آورد. اما او از ابتدا می‌دانست که دربرابر رئیس جمهور بسیار محبوب دموکرات‌ها شانسی ندارد. دول درواقع پیشکسوتی بود که پیش از بازنشستگی وظیفه نامزدی را برعهده گرفته بود تا چهره‌های جوان‌تر حزب نسوزند. او پس از این شکست بازنشسته شد.

دول در سال 2016 با حمایت از ترامپ در انتخابات مقدماتی حزب جمهوری‌خواه بسیاری را شوکه کرد. در آن زمان تنها ترامپ و تد کروز، سناتور تندروی تگزاس، در بین رقبا باقی مانده بودند. دول در استدلال در این تصمیم خود گفت که ترامپ از کروز میانه‌روتر و «کم‌تر دیوانه» است. دول در چهار سال ریاست جمهوری ترامپ سکوت کرد ولی پس از انتخابات 2020 به‌شدت دروغ بزرگ را محکوم کرد و تأکید کرد که پیروزی بایدن مشروع بوده است. او در آخرین مواضع خود گفت: «من هنوز طرفدار ترامپ هستم، ولی راستش را بخواهید دیگر از ترامپ خسته شده‌ام.»

اگر جرج بوش پدر آخرین جمهوری‌خواه سنتی‌ای بود که به ریاست جمهوری رسید، دول آخرین جمهورخواه سنتی‌ای بود که رهبری حزبش در کنگره را برعهده داشت. پس از او حزب جمهوری‌خواه به‌سرعت مسیر رادیکالیزه‌شدن را پیمود و همکاری دوحزبی را کاملاً کنار گذاشت و عصر کوتاه همکاری به پایان آمد و آمریکا وارد دورانی جدید از سیاست دوقطبی شد. شاید به همین دلیل باشد که آمریکایی‌ها از هر دو حزب بسیار برای دول این‌چنین مرثیه‌سرایی می‌کنند: دول نه‌تنها یک چهره مهم در تاریخ آمریکا، بلکه نماد نوعی از سیاست‌ورزی بود که آمریکایی‌ها سوگوار آن هستند.