پرانتزهای باز در پیش‌نویس مذاکرات وین | روزهای سخت در پیش است

«قرن نو ـ گروه سیاسی ـ کتایون مافی: نشست پایانی کمیسیون مشترک برجام در دور هفتم از مذاکرات وین با حضور ایران و مذاکره‌کنندگان ۴+۱ و همچنین انریکه مورا، نماینده اتحادیه اروپا برگزار شد.

در این جلسه درباره بحث‌های صورت‌گرفته در چند روز اخیر جمع‌بندی صورت گرفت و قرار شد گفت‌وگو‌ها پس از وقفه چندروزه بار دیگر با محوریت سند پیش‌نویس رفع تحریم از سر گرفته شود؛ سندی که به گفته انریکه مورا، هماهنگ‌کننده اروپایی مذاکرات برجام پیشنهادات ایران را به عنوان مبنای گفت‌وگو پذیرفته است.

در حقیقت پیش‌نویس یادشده، شامل نظرات و پیشنهادات مختلف گروه ۱+۴ و ایران درباره رفع تحریم‌ها، مسائل هسته‌ای و ترتیبات اجرایی آن است.

علی باقری، مذاکره‌کننده ارشد ایرانی نیز تأکید کرده است که مذاکرات پس از وقفه‌ای چندروزه بار دیگر از سر گرفته خواهد شد. وی افزود: «اگر طرف مقابل دیدگاه‌ها و مواضع منطقی ایران را بپذیرد، گفت‌وگو‌های دور جدید می‌تواند آخرین دور مذاکرات باشد و در کوتاه‌ترین زمان به توافق برسم.»

برخی از رسانه‌های اروپایی زمان احتمالی برگزاری مجدد گفت‌گو‌ها را ۲۷ دسامبر اعلام کردند و خبرگزاری رویترز نیز گزارش داد که نماینده‌های اعضای برجام خواستار ادامه مذاکرات تا روز سه‌شنبه گذشته بودند، اما طرف ایرانی جمعه خواستار وقفه در مذاکرات شد، بااین‌حال، علی باقری، رئیس تیم مذاکره‌کننده ایران گفت: «ما خواستار توقف مذاکرات در این مرحله نبودیم».

کاتالیزو‌های جانبی

حصول توافق میان ایران و آژانس برای نصب دوربین‌ها در تأسیسات ساخت سانتریفیوژ همزمان با این دور از مذاکرات، کاتالیزوی بود که توانست‌ امید‌ها را برای پیشرفت در مسیر حصول به توافق، افزایش دهد.

پیش از نصب دوربین‌های آژانس در تأسیسات ساخت سانتریفیوژ در کرج، برخی از دیپلمات‌های غربی و آمریکایی از احتمال تشکیل جلسه اضطراری شورای حکام آژانس و صدور قطعنامه‌ای در محکومیت ایران خبر داده بودند.

گفته می‌شود روسیه با وساطت در مورد تأسیسات تسای کرج نقش مهمی را در متقاعد کردن ایران  ایفا کرد.

رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در یک نشست خبری با نشان دادن دوربین‌های جدیدی که قرار است به جای دوربین‌های از کار افتاده در تأسیسات ساخت سانتریفیوژ‌ها نصب شود، تأکید کرد که این مدل جدید حتی با وجود حملات خرابکارانه هم به کار خود ادامه خواهند داد؛ البته این اقدام موجب انتقاد برخی از گروه‌های سیاسی در ایران شد.

پرانتزهای باز در پیش‌نویس مذاکرات وین

البته تهیه چنین پیش‌نویسی به معنای نهایی شدن آن نیست، بلکه به گفته خبرنگار وال‌استریت ژورنال، پرانتز‌های بسیاری در این متن پیش‌نویس وجود دارند. این به آن معنا است که این تنها متنی خواهد بود که مبنای مذاکره قرار می‌گیرد.

دراین‌میان طرف‌های اروپایی براین‌باورند که برای دسترسی به توافق تنها «چند هفته» وقت باقی مانده است؛ موضوعی که انگلیس، فرانسه و آلمان به عنوان اعضای اروپایی برجام با انتشار بیانیه مشترکی بر آن تأکید کردند.

پیشرفت در مذاکرات احیای برجام یا بازگشت به عقب؟

برخلاف برخی از اظهارنظر‌ها، در بیانیه این سه کشور اروپایی صحبتی از پیشرفت در گفت‌وگو‌ها به میان نیامده و آنها تأکید دارند که آنچه حاصل شده، پیشرفت نیست بلکه بازگشت به نقطه پایان مذاکرات قبلی در پایان خرداد ماه است.

به گفته انریکه مورا، رئیس کمیسیون مشترک برجام، سه هفته زمان برد تا طرف‌های برجامی ایران با مواضع دولت رئیسی از نزدیک آشنا شوند و حالا این شرایط‌ امیدوار‌کننده با هشدار‌هایی از جانب آنها همراه است.

آنها به ایران هشدار می‌دهند که مذاکرات به‌سرعت به پایان راه و بن‌بست نزدیک می‌شود و ایران باید از اقداماتی که منجر به تنش شود، خودداری کند.

برخی از منابع غربی نیز اعلام کردند که حتی روسیه و چین نیز به نمایندگان دولت رئیسی گفته‌اند که می‌خواهند واشنگتن و تهران هرچه زودتر به چارچوب برجام بازگردند.

دراین‌میان برخی از تحلیلگران سیاسی می‌گویند که تاکتیک ضیق وقت برای فشار بر روی ایران به‌کار گرفته شده است.

انریکه مورا از دولتمردان خواسته است تا برای سهولت تصمیم‌گیری در مذاکرات آتی، اولویت‌های خود را مشخص کنند. «جالینا پورتر»، معاون اول سخنگوی وزارت خارجه آمریکا نیز نسبت به ازسرگیری مذاکرات با ایران ابراز‌ امیدواری کرده است.

زمان تصمیم‌‌گیری اساسی درباره برجام

به گفته باقری، اختلافات همان اختلافاتی که در پیش‌نویس وین ۶ وجود داشت و اکنون چندتایی هم به آنها اضافه شده است.

سیدحسین موسویان، مذاکره‌کننده سابق هسته‌ای ایران براین‌باور است که نباید انتظار داشت با دو دور مذاکره، توافق حاصل شود.

وی افزود در دوره قبل طبق گفته روس‌ها، نوددرصد و طبق اظهارات برخی اروپایی‌ها، هشتاد درصد متن، نهایی شده و عراقچی به نقطه‌ای رسیده بوده که می‌توانسته بخش باقیمانده را سریع نهایی کند؛ در نهایت تصمیم کشور بر این می‌شود که ادامه مذاکرات با دولت جدید باشد و فرصت نهایی کردن توافق در اختیار دولت رئیسی است. موسویان اظهار داشت: اظهارنظر‌های متفاوت نیز به دلیل دیدگاه‌ها و برداشت‌های متفاوت و متناقض از سوی طرفین است.

اکنون هر دو طرف میز مذاکره از اهرم فشار برخوردارند و برخی از صاحب‌نظران پیش‌بینی می‌کنند که «ممکن است شش ماه طول بکشد تا توافقی به‌دست آید».

اما نباید از نظر دور داشت که دور بعدی مذاکرات بسیار دشوار خواهد بود؛ زیرا طرفین باید تصمیم‌هایی را بگیرند که از بعد سیاسی برای هریک از آنها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

5965