جیب پر فرزین | از افزایش دسترسی ایران به ذخایر ارزی تا راه‌اندازی بازار مبادله طلا و ارز

به گزارش قرن نو: گفته‌هایی که نشان می‌دهد ایران به منابع ارزی مسدودشده در برخی کشورها دسترسی پیدا کرده است. سیاست‌گذار پولی با اتکا به همین توان ارزی، سیاست مداخله در بازار ارز را در دستورکار قرار داده و مصمم است در نقش بازارساز قوی‌تر ظاهر شود. در این میان هرچند همچنان انتقادهایی از سیاست‌های مبتنی بر ارزپاشی مطرح است، اما محمدرضا فرزین، رئیس‌ کل بانک مرکزی می‌گوید: هدف، ایجاد ثبات در بازار ارز است.

هم رئیس‌ کل بانک مرکزی و هم معاون اول رئیس‌جمهوری از بهبود وضع ارزی ایران خبر داده‌اند. این خبرهای مثبت بیانگر بهبود شاخص دسترسی ایران به منابع ناشی از صادرات نفت و همچنین بخشی از منابع ارزی بلوکه‌شده در کشورهای طرف تجاری با ایران می‌تواند قلمداد شود چنان‌که به‌تازگی بانک مرکزی، در پی اعلام خبر آزادسازی سیصدمیلیون یورو از منابع ایران در عراق، از گشایش ارزی بین شبکه بانکی با طرف چینی خبر داده و اعلام کرد: تأییدیه تخصیص ارز یوان برای بازرگانان طی ۲۴ ساعت در سامانه جامع ارزی انجام می‌گیرد.

این اقدام پس از آن صورت می‌گیرد که گفته می‌شود گشایش‌های ارزی ایجاد شده و سطح تعامل بانکی با چین وارد فاز تازه‌ای شده است. پیشتر سیصدمیلیون یورو از منابع بانک مرکزی ایران در بانک تجارت عراق آزاد و در بازار داخلی تزریق شده بود. همچنین از امروز فروش ارز به مردم تا سقف پنج‌هزار یورو یا معادل آن به سایر ارزها از سوی صرافی‌ها جهت تأمین نیازهای ضروری آغاز می‌شود.

اعلام گشایش‌های ارزی، همزمان با اعلام برنامه‌های جدید بانک مرکزی، نشان می‌دهد سیاست‌گذار برای کنترل نرخ ارز و ایجاد ثبات ارزی تلاش و افزایش نرخ ارز در معاملات فردایی را جوسازی رسانه‌ای اعلام می‌کند و این قیمت را واقعی نمی‌داند.

برخورد با هراس ارزی

محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور اعلام کرد: چند میلیارد دلار از دارایی‌های ارزی مسدودشده آزاد شده و در چرخه اقتصاد قرار گرفته است. او در عین حال با ابراز تعجب گفت: به‌رغم آنکه کل نیازهای ارزی در سامانه نیما با قیمت ۲۸هزار و ۵۰۰ تومان تأمین می‌شود، اما شاهد نوسان نرخ ارز و افزایش قیمت‌ها در بازار آزاد هستیم.

او افزود: دلیل افزایش نرخ ارز در بازار آزاد نه معاملات واقعی بلکه همین فضاسازی‌های رسانه‌ای و روانی دشمن است که موجب هراس‌افکنی در میان مردم و بخش خصوصی شده است.

فرزین هم همین اعتقاد را دارد و دلیل بالارفتن قیمت دلار در روزهای اخیر را قابل‌اعتماد نمی‌داند و می‌گوید: اگر بانک مرکزی بخواهد در بازار ورود کند، کنترل قیمت ارز امکان‌پذیر و مؤثر خواهد بود.

 نتیجه دیپلماسی بانکی

سفرهای رئیس‌ کل بانک مرکزی به دو کشور امارات و قطر و تصمیم او برای سفر و رایزنی با مقامات کشور عمان هم باعث شده تا دسترسی ایران به منابع ارزی تسهیل شود.

به‌ گفته فرزین، هم‌اکنون ایران به همه منابع ارزی کشور دسترسی دارد. این نتیجه فعال‌ترشدن دیپلماسی بانکی ایران با برخی شرکای تجاری کشور است.

رئیس‌ کل بانک مرکزی مذاکراتش با مقامات قطر، امارات، چین و عراق را بسیار سازنده با دستاوردهای خوب توصیف و تأکید می‌کند: بخش زیادی از منابع ارزی تحریم و مسدود شده ایران قابل‌استفاده شود و هم‌اکنون از آن استفاده می‌کنیم.

یک اثر ملموس آزادسازی 300میلیون دلار از مجموع ۱۰میلیارد دلار منابع ارزی ایران نزد بانک تجارت عراق بود و اثر دیگر می‌توان به تزریق و تخصیص فوری ارزهای ایران در چین به بازرگانان است که به‌ گفته فرزین، زمان تخصیص از ۲۱ روز به ۴۸ ساعت کاهش یافته است.

 دلارهای صادراتی در نیما

افزون بر افزایش سطح دسترسی ایران به منابع ارزی‌اش در خارج از کشور، بانک مرکزی روی تأمین ارز تجاری بر مبنای نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰ تومان حساب ویژه باز کرده و محل تأمین ارز یادشده، ارز صادراتی صنایع بزرگ ازجمله پتروشیمی‌ها و فولادی‌هاست.

رئیس‌ کل بانک مرکزی از همکاری بسیار خوب با صادرکنندگان خبر می‌دهد و می‌گوید: در دی‌ماه ۳.۳میلیارد دلار از ارز ناشی از فروش نفت و پتروشیمی‌ها به تقاضاهای تجاری اختصاص یافته است.

فرزین در عین حال می‌گوید: مذاکرات ایران با این کشورهای طرف تجاری همچنان در حال انجام است و تمام ارزهایی که در خارج از کشور داریم را از طریق سامانه نیما در اختیار واردکنندگان برای واردات کالا قرار خواهیم داد.

رئیس‌ کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه تلاش خواهیم کرد بخش عمده نیازهای کالایی کشور را در سامانه نیما تأمین کنیم، گفت: ۳ دسته کالا یعنی کالاهای اساسی، مواد اولیه و ماشین‌آلات در این بازار تأمین می‌شود.

بخش عمده‌ای از ارزی که در این بازار عرضه می‌شود متعلق به ارز حاصل از فروش نفت است و بخشی از آن ارز حاصل از فروش محصولات پتروشیمی است.

ثبات بازار داخلی با «ناخدا»

سکاندار بانک مرکزی که اعلام قیمت در معاملات فردایی را عددسازی می‌داند، حالا مصمم است تا نتیجه مداخله ارزی بانک مرکزی را ملموس‌تر سازد و قول داده که بانک مرکزی به بازار آزاد ارز داخلی وارد شود و اقدام به نرخ‌سازی کند. نکته مهم اما در گفته‌های فرزین مثبت‌شدن حساب کالاهای کشور در نتیجه سبقت صادرات از واردات است.

به‌ گفته او ذخایر ارزی کشور در ۹‌ ماه امسال ۲۰میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار افزایش پیدا می‌کند و این ذخایر هم‌اکنون در دسترس است.

حالا سکاندار بانک مرکزی از راه‌اندازی سامانه‌ای جدید به نام ناخدا خبر می‌دهد و با اشاره به راه‌اندازی بازار مبادله طلا و ارز در ۲ هفته آینده می‌گوید: در این بازار نه‌تنها اسکناس‌های فعلی را عرضه خواهیم کرد بلکه از طریق سامانه‌ «ناخدا» نیازهای ارزی خدماتی تأمین خواهد شد و تخصیص ارز به این گروه‌ها بر اساس مستندات ارائه‌شده خواهد بود.

5965