نسخه جدید «فرزین» برای دلار؛ با ورود به بازار آزاد، «نرخ‌سازی» می‌کنیم

به گزارش قرن نو: محمدرضا فرزین، رئیس‌ کل این بانک درباره وضعیت بازار ارز گفت: بیست روز پیش نرخ ارز در بازار غیررسمی به ۴۴هزار تومان هم رسیده بود و پس از آنکه ما برنامه‌هایمان را اعلام کردیم، نرخ ارز ریزش داشت و نشان داد که اگر بانک مرکزی بخواهد در بازار ورود کند این کار امکان‌پذیر و مؤثر خواهد بود. وی افزود: متأسفانه از روز پنجشنبه (29 دی‌ماه) مجدداً نرخ‌هایی در بازار آزاد مطرح شده که قابل‌اعتماد نیستند.

بخش زیادی از ارز‌های بلوکه‌شده قابل‌استفاده شد

فرزین با ارائه گزارشی از اقداماتی که طی بیست روز اخیر انجام داده است، بیان کرد: ما روز اول اعلام کردیم به‌دنبال ثبات ارزی هستیم، ثبات ارزی هم اقدامی یک‌مرحله‌ای نیست. نخستین کاری که انجام دادیم مذاکرات سازنده تجاری با شرکای تجاری کشورمان در قالب دیپلماسی پولی و بانکی بود. ما طی این مدت با قطر، امارات متحده عربی، چین و عراق مذاکرات بسیار سازنده‌ای داشتیم و در تمام آن‌ها نیز دستاورد‌های بسیار خوبی داشتیم؛ به‌طوری که منجر شد بخش زیادی از منابع ارزی تحریم و مسدودشده ایران قابل‌استفاده شود و هم‌اکنون از آن استفاده می‌کنیم؛ به‌عنوان مثال، توانستیم حدود سیصدمیلیون دلار از مجموع ده‌میلیارد دلار منابع ارز TBI که در عراق داشتیم را در بازار نیما برای کالا‌های اساسی عرضه کنیم و از این به بعد این ارز را در بازار نیما عرضه می‌کنیم و همه واردکنندگان می‌توانند از آن استفاده کنند.

فرزین ادامه داد: ارز‌هایی که در چین داشتیم معمولاً در نیما به فروش نمی‌رفت، ولی هم‌اکنون در نیما به فروش می‌رسد و زمان تخصیص را که حدود ۲۱ روز طول می‌کشید به ۴۸ ساعت کاهش دادیم. همچنین توانستیم در مذاکرات بسیار سازنده‌ای که با اماراتی‌ها داشتیم عرضه ارز درهم در سامانه نیما را افزایش دهیم.

تأمین ارز 28هزار و 500تومانی بدون مشکل ادامه دارد

وی افزود: ما قول دادیم که نرخ را در سامانه نیما با میانگین 28هزار و 500 تومان تثبیت کنیم و هم‌اکنون این کار را انجام داده‌ایم و همه نیاز‌های کشور با این نرخ میانگین تأمین می‌شود.

رئیس کل بانک مرکزی یادآور شد: در همین ماه گذشته ۳.۳میلیارد دلار ارز که متعلق به فروش نفت و پتروشیمی‌ها بوده تخصیص داده‌ایم که با همکاری بسیار خوب صادرکنندگان رقم خورده است و جا دارد از آن‌ها تشکر کنم.

وی ادامه داد: مذاکرات ما با این کشور‌ها همچنان در حال انجام است و تمام ارز‌هایی که در خارج از کشور داریم از طریق سامانه نیما در اختیار واردکنندگان برای واردات کالا قرار خواهیم داد.

رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه تلاش خواهیم کرد بخش عمده نیاز‌های کالایی کشور را در سامانه نیما تأمین کنیم، گفت: سه دسته کالا یعنی کالا‌های اساسی، مواد اولیه و ماشین‌آلات در این بازار تأمین می‌شود. بخش عمده‌ای از ارزی که در این بازار عرضه می‌شود متعلق به ارز حاصل از فروش نفت و بخشی از آن ارز حاصل از فروش محصولات پتروشیمی است.

وی افزود: بخشی از محصولات مثل خشکبار نیز هستند که تا پیش از این با نرخی بالاتر از ۲۸هزار و ۵۰۰ تومان ارز حاصل از صادرات خود را می‌فروختند که در رابطه با این محصولات در حال مذاکره هستیم که بخشی از آن را در بازار مبادله‌ای عرضه کنند و با ایجاد یارانه‌های صادراتی به‌گونه‌ای عمل شود که این صادرکنندگان از فروش ارز خود متضرر نشوند

در بازار آزاد هم ورود خواهیم کرد

رئیس کل بانک مرکزی با تأکید بر اینکه در یک فضای مجازی و ذهنی برای کشور محدودیت ایجاد کردند افزود: در حالی که عملیات واقعی این نیست و منابع ارزی کشور آزاد است و تأمین ارز در بازار به‌خوبی در حال انجام است، اما در فضای مجازی عددسازی می‌کنند و می‌گویند این بازار آزاد است!

فرزین تصریح کرد: ما در بازار آزاد هم ورود خواهیم کرد و شروع به نرخ‌سازی می‌کنیم لذا بانک مرکزی نرخ‌سازی را از این به بعد با اقدامات خود انجام خواهد داد.

رئیس شورای پول و اعتبار خاطرنشان کرد: آمار ۹ماهه بانک مرکزی نشان می‌دهد که حساب کالای کشور یعنی صادرات منهای واردات، ۲۰میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار مثبت بوده است؛ یعنی به این میزان بیش از واردات، صادرات داشته‌ایم. میزان صادرات ما ۷۳.۴میلیارد دلار بوده که ۳۱ درصد رشد داشته است. در حالی که واردات ما ۵۲.۹میلیارد دلار بوده که ۱۹.۶ درصد رشد کرده است. همین باعث شده که ذخایر ارزی کشور به‌دلیل صادرات بیش از واردات، ۲۰میلیارد و ۵۰۰میلیون دلار افزایش پیدا کند و این ذخایر هم‌اکنون در دسترس ماست و ما هیچ مشکلی در تأمین نیاز‌های ارزی کشور برای تأمین کالا نداریم.

وی با تأکید بر اینکه هیچ محدودیت ارزی وجود ندارد تأکید کرد: صادرات ما بیش از واردات است و همه آن قابل‌دسترس شده، مذاکرات ما نتایج مثبتی داشته و همه این موارد در عملکرد ما منعکس شده است. اگر تخصیص ارز در سامانه نیما را با سال گذشته مقایسه نمایید متوجه افزایش تخصیص می‌شوید و هم‌اکنون به‌طور میانگین با نرخ 28هزار و 500 تومان کالا‌های اساسی تأمین می‌شود.

فرزین ادامه داد: یکی از نیاز‌های دیگری که مطرح کرده بودیم، بازار متشکل ارزی بود؛ در بازار متشکل ارزی، اسکناس عرضه می‌شود که به‌خوبی در حال انجام است. از ابتدای امسال ۲میلیارد و ۶۰میلیون دلار اسکناس به بازار تزریق کرده‌ایم که قیمت آن بین ۳۷هزار تومان تا ۳۹هزار تومان بوده است. همین روز گذشته ۲۱میلیون دلار در بازار متشکل ارزی عرضه شد که بانک مرکزی تنها 3میلیون دلار از این رقم را عرضه کرده است و ۱۸میلیون دلار از این رقم را خود صرافان عرضه کرده‌اند.

تفاوت‌های ارز 28هزار و 500تومانی با دلار ۴۲۰۰ و ۱۲۲۶تومانی

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به نقد‌هایی که درباره سیاست ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی مطرح شده و این نرخ را مثل ارز ۴۲۰۰تومانی و ۱۲۲۶ تومانی دانسته‌اند، گفت: نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰ با سیاست‌های تثبیت قبلی تفاوت‌هایی دارد. بانک مرکزی مکلف است ارز را در سامانه نیما با نرخ ETS و طبق قانون با نوسان ۲درصدی عرضه کند. در روزی که نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی اعلام شد، نرخ ارز ETS حدود ۲۹هزار تومان بود و نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰ تومانی در واقع میانگین است.

وی افزود: نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی بودجه دولت را به تعادل می‌رساند. دولت در حال حاضر بودجه خود را با نرخ ۲۳هزار تومان تحویل مجلس داده است، بنابراین این نرخ بودجه دولت را به تعادل می‌رساند و حتی دولت ارز حاصل از نفت خود را در این نرخ می‌تواند با قیمتی بیشتر بفروشد. البته در رابطه با کالا‌های اساسی ممکن است ارز با نرخ کمتری خریداری شود.

فرزین در ادامه تأکید کرد: با این نرخ تعادل مصرف‌کننده برقرار خواهد شد و در واقع قیمت کالا‌های اساسی موردنیاز مردم با افزایش نرخ ارز، افزایش پیدا نمی‌کند. به همین دلیل، نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی برای مصرف‌کنندگان نیز اقدام مثبتی است.

رئیس کل بانک مرکزی با اشاره به اینکه با این نرخ تنها برای برخی صادرکنندگان ممکن است مشکلاتی به‌وجود بیاید، افزود: بخش عمده این ارز مربوط به نفت و بخشی از پتروشیمی‌ها می‌شود و این صادرکنندگان مشکلی پیدا نمی‌کنند. در رابطه با دیگر صادرکنندگان در روش جدید بازارسازی که داریم، حتماً این را جبران می‌کنیم تا متضرر نشوند؛ بنابراین نرخ ۲۸هزار و ۵۰۰تومانی تعادل را برای دولت، مصرف‌کننده و تولیدکننده برقرار می‌کند و به همین دلیل نرخ قابل‌اعتمادی است.

راه‌اندازی بازار مبادله ارز و طلا تا دو هفته آینده

رئیس کل بانک مرکزی خاطرنشان کرد: من قول دادم که بازار مبادله طلا و ارز را راه‌اندازی کنم. این بازار تا دو هفته آینده راه‌اندازی خواهد شد. در این بازار نه‌تنها اسکناس‌های فعلی را عرضه خواهیم کرد بلکه از طریق سامانه «ناخدا» نیز تأمین ارز نیاز‌های ارزی انجام خواهد شد، مثلاً افرادی که فرزند آن‌ها خارج از کشور دانشجو است، افرادی که بیماری در خارج کشور دارند، آژانس‌های گردشگری و سایر مواردنیاز‌های ارزی خود را در این بازار که نرخ و تابلو مخصوص به خود را خواهد داشت، تأمین خواهند کرد. فرزین تأکید کرد که تخصیص ارز به این گروه‌ها بر اساس مستندات ارائه شده خواهد بود.
 

جزئیات فروش پنج‌هزار یورو به مردم از زبان رئیس کل بانک مرکزی

وی درباره علت اینکه چرا عرضه ارز از سوی صرافی‌ها را مطرح کرده‌ایم، گفت: صرافی‌ها را آزاد کرده‌ایم که بتوانند خریدوفروش کنند و در حالی که قبلاً تا دوهزار یورو می‌توانستند به افراد بفروشند، اکنون این رقم را به پنج‌هزار یورو افزایش داده‌ایم. اگر صرافی‌ها کسری داشتند، ما در بانک مرکزی آن را تأمین خواهیم کرد.

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به کسانی که فکر می‌کنند، بازار بانک مرکزی قادر به تأمین اسکناس بازار نیست، گفت: ما در بانک مرکزی همه نیاز‌های اسکناس ارزی را تأمین  و با راه‌اندازی سامانه ناخدا، همه نیاز‌ها را بر اساس مستندات تأمین خواهیم کرد. 

فرزین درباره ابهام اینکه صرافی‌ها محدود شده‌اند، توضیح داد: ما گفته‌ایم که رفع تعهد به‌جای صرافی، توسط بانک مرکزی صورت بگیرد. ما به صرافی‌ها اجازه خریدوفروش ارز دادیم، در حالی که قبلاً چنین امکانی نبود.

وی ادامه داد: چون یک عدد ۳۰هزار یورو در بخشنامه اخیر آمده بود، این تصور ایجاد شده که صرافی‌ها تا سقف ۳۰هزار یورو می‌توانند معامله کنند، در حالی که این عدد به این معناست که پوزیشن مثبتی که صرافی‌ها می‌توانند حفظ کنند ۳۰هزار یورو است؛ یعنی اگر در یک روز ۱۰۰هزار یورو خرید، باید ۷۰هزار یورو آن را بفروشد. قصد ما این است که ارز در صرافی نماند و بتواند آن را به مردم بفروشد؛ بنابراین، بخشنامه جدید، فرصت جدیدی به صرافی‌ها برای حضور در بازار ارز داده است.

رئیس بانک مرکزی تأکید کرد: برای افرادی که سهیمه ارز دوهزار یورویی خود را دریافت کرده‌اند، آیین‌نامه فعلاً اجازه دریافت تا سقف پنج‌هزار یورو را به این افراد نمی‌دهد.

نرخ‌سازی در بازار آزاد

فرزین اظهار کرد: از روز سه‌شنبه اعلام کرده‌ایم که تا ۵هزار یورو ارز فروخته خواهد شد. این ارز از طریق صرافی‌ها در اختیار مردم قرار خواهد گرفت. صرافی‌ها اختیار خریدوفروش ارز را دارند و اگر محدودیتی در این کار داشتند، بانک مرکزی در بازار متشکل و در قالب یک حراج به آن‌ها ارز می‌فروشد و در واقع، نرخ در این محل تعیین خواهد شد. به‌دنبال این هستیم که این نرخ به نرخ بازار آزاد تبدیل شود. با توجه به اینکه یکی از اشکالات بانک مرکزی تا به حال این بوده که نتوانسته نرخ‌ساز بازار ارز باشد، تلاش می‌کنیم تا با این روش به یک نرخ‌ساز در بازار آزاد تبدیل شویم.

راه‌اندازی امکان سواپ و فیوچرز در بازار مبادله طلا و ارز؛ بعد از ثبات ارزی

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه سخنان خود با تأکید بر اینکه اقدامات لازم برای ایجاد بازار مبادله ارز و طلا انجام شده و تا دو هفته دیگر بازار مبادله ارز و طلا ایجاد می‌شود، گفت: تمام نیاز‌های خدماتی ارزی که بالغ بر چهل نوع نیاز ارزی است، تأمین خواهیم کرد.

وی در ادامه اظهار کرد: در این مدت نیز به‌دلیل هیجاناتی که در بازار آزاد به‌وجود آمده است، با دستورالعمل جدید ارز را تأمین خواهیم کرد تا بازار مبادله ارز و طلا ایجاد شود.

فرزین در رابطه با بازار مبادله ارز و طلا گفت: در این بازار علاوه بر اسکناس، بازار حواله را نیز راه‌اندازی می‌کنیم و به‌دلیل اینکه طلا نیز در این بازار مبادله می‌شود، سکه نیز در این بازار وجود دارد. همچنین از ابزار‌های لازم برای بازار ارز از قبیل ابزار سواپ استفاده خواهیم کرد.

وی با اشاره به اینکه افق بلندمدتی برای بازار مبادله در نظر گرفته شده، تأکید کرد: در حال حاضر فضا هیجانی است و به این دلیل سعی می‌کنیم در این بازار همه نیاز‌ها را برطرف کنیم و پس از آن از سایر ابزار‌هایی که در بازار‌های ارز دنیا از آن استفاده می‌شود، بهره خواهیم برد. در این بازار به‌دنبال راه‌هایی هستیم تا از ابزار‌هایی مثل سواپ، فوروارد و فیوچر استفاده شود. اما این اقدامات موکول به آینده می‌شود و در حال حاضر به‌دنبال ایجاد ثبات در بازار هستیم.

برای کنترل تورم یک برنامه کلی از سمت حاکمیت نیاز است

رئیس کل بانک مرکزی در رابطه با کنترل تورم گفت: منشأ نقدینگی در کشور مربوط به پایه پولی و ضریب فزاینده است، افزایش پایه پولی نیز ناشی از بدهی دولت و ناترازی بانک‌هاست. همچنین در صورتی که نتوانیم ارزی را که به دولت می‌دهیم ریال آن را بفروشیم، نقدینگی افزایش پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: در خصوص بودجه تعاملات خوبی با سازمان برنامه و مجلس داشتیم تا بتوانیم یکی از منشأهای تورم که در صورت کسری بودجه دولت رخ می‌دهد را کاهش دهیم. البته برای بانک‌های دارای ناترازی برنامه خواهیم داشت، چون اضافه برداشت تعدادی از این بانک‌ها بالاست، در حالی که برخی از این بانک‌ها، دارایی‌های خوبی دارند و می‌توانند با فروش دارایی‌هایشان مشکل خود را حل کنند.

فرزین با بیان اینکه از ابزار سیاست پولی استفاده خواهیم کرد، گفت: تمامی تورم مربوط به سیاست پولی نیست؛ بلکه بخشی از آن به سیاست مالی نیز مربوط است که از طرف دولت، وزارت اقتصاد و سازمان برنامه بودجه باید کنترل شود. برای کنترل تورم یک برنامه کلی از سمت حاکمیت نیاز است و  بانک مرکزی هم از سمت پولی به این برنامه وارد شود.

وی افزود: محدودیت در ترازنامه بانک‌ها از قبل اعمال می‌شد؛ اما ما آن را ادامه می‌دهیم، همچنین بسته سیاست‌های پولی را در هفته‌های آتی عرضه و تلاش می‌کنیم با تعامل با بانک‌ها وضعیت بهتری را برای سال آینده رقم بزنیم.

رئیس کل بانک مرکزی در پاسخ به سؤالی در رابطه با تغییر یا افزایش نرخ سود بانکی تصریح کرد: در این خصوص شورای پول و اعتبار مصوبه‌ای دارد که انشاءالله در آینده نزدیک آن مصوبه را اجرایی می‌کنیم.

برنامه بانک مرکزی برای عرضه سکه در بورس

وی در رابطه با عرضه ربع سکه گفت: عرضه ربع سکه در قیمت آن به‌شدت مؤثر بود، اما با افزایش انتظارات تورمی فاصله بین قیمت فروش ما و بازار ایجاد شد. گفتنی است، حباب سکه انتظاری است و برنامه ما نیز برای عرضه مستمر است و اگر نیاز باشد سکه تمام نیز عرضه خواهیم کرد.