درک ِاقتصاد دیجتال در آسیا

اگرچه یک آسیای واحد و یکسان وجود ندارد و مثلا تفاوت جالب توجهی بین اقتصاد کشورهای ژاپن و کره جنوبی از یک طرف، با چین، اندونزی و هند در سمت دیگر وجود دارد اما به نظر می‌رسد جذاب‌ترین بازارها در آسیا، درواقع کُره و ژاپن نیستند بلکه چین، اندونزی و هند و کشورهای مشابه‌اند و نبود برخی زیرساخت‌ها از گذشته از قبیل زیرساخت‌های بانکی و میراث ضعیف به جا مانده از قَبل در برخی حوزه‌های فناوری و بازارها، در واقع به معنی این است که دنیای دیجیتال، فرصت‌های حتی بزرگ‌تری برای جهش و شتاب پیش روی این کشورها می‌گشاید.

در سال 2015، حجم اقتصاد دیجیتال در جنوب شرقی آسیا، 31 میلیارد دلار بود و پیش‌بینی می‌شود رشد آن به بیش از 200 میلیارد دلار تا سال 2021 برسد. (HSBC,2020)

اگر یک کشور آسیایی بخواهد از توسعه اقتصاد دیجیتال در جهت بهبود جایگاهش در زنجیره ارزش جهانی استفاده کند و رشد اقتصادی‌اش را تقویت کند و از رکودِ احتمالی پیشگیری کند، در آن صورت دولت، صنعت و سیاست‌گذاران در آن کشور همگی لازم است که درکِ مناسب و استواری داشته باشند از این که اصولا اقتصاد دیجیتال چگونه کار می‌کند؟ به عبارت دیگر موضوعات متعددی باید مورد توجه قرار گیرند و پرسش‌های مهمی نیاز است مطرح، درک و جواب داده شوند از جمله این که:

1. ماهیت آینده اقتصاد دیجیتال که قرار است وضعیت صنعت کشورهای آسیایی را متحول کند، چگونه است؟ و چه سنجه‌هایی برای ‌اندازه‌گیری عملکرد اقتصادی با گذشت زمان، قابل اِعمال و به‌کارگیری است؟  

2. چگونه اقتصاد دیجیتال از توسعه صنایع تولیدی در کشورهای آسیایی حمایت می‌کند؟ چه مسیرهایی برای به روز شدن و ارتقا (آپدیت)، واقع‌نگرانه هستند و چگونه فناوری‌های مرتبط باید مورد بهره‌برداری قرار بگیرند تا بهترین عملکرد، حاصل شود و سیاست صنعتی یک کشور چه نقشی در فرآیند کلی توسعه‌ای آن کشور بازی می‌کنند؟

3. آیا نیاز است ساختارهای حکمرانی و توزیع ارزش افزوده در آن کشور ایجاد و بر پا شوند؟ و این تغییرات و ایجاد ساختارها چه فرصت‌ها و چالش‌هایی برای آن کشورها به همراه دارد؟

جواب به این پرسش‌ها نیازمندِ بررسی و زمان و وقت بیشتری است اما نفسِ مطرح کردن و اندیشیدن به آن‌ها و پرسش‌های مشابه به درک بهتر مسئله و تصویر روشن‌تر می‌انجامد. با این حال به صورت مختصر می‌توان گفت این کشورها جهت توسعه نیاز دارند.

الف) فرآیندهای سنتی کسب و کاری‌شان را نو نما و از نو سامان‌دهی کنند؛

ب) نوآوری تکنولوژیک را به شکل گسترده‌ای رواج دهند؛

ج) از سیاست‌های دولت برای رشد اقتصادی حمایت کنند؛

د) ظرفیت‌های بالایی برای کارآفرینی دیجیتال ایجاد کنند.

در پایان اگرچه نقش کشور ما و همچنین شرایط جغرافیایی و سیاسی و منطقه‌ای و اقتصادی منطقه ما و کشور ما تفاوت نسبتا جدی و ماهَوی با کشورهای جنوب شرقی آسیا دارد اما به نظر می‌رسد اصول و پرسش‌های اصلی تفاوت چندانی با هم ندارند و توجه به این پرسش‌ها و این سیاست‌ها برای کشور ما هم چنانچه بخواهد نقش مؤثرتری در زنجیره ارزش جهانی و منطقه‌ای ایفا کند، اجتناب‌ناپذیر و ضروری است و نیاز است با جدیت مورد اندیشه و تأمل و تعمق قرار گیرند.

4908

نویسنده: دکتر جمال صوفیه / تحلیلگر حوزه فاوا

۲۱:۲۹ ,۱۰ اردیبهشت ۱۴۰۰