طبیعی است که کشورهایی همچون روسیه، عراق و عربستان سعودی و کویت نمی خواهند به راحتی بازاری را که از عدم حضور ایران به دست آورده‌اند از دست بدهند و دوباره ایران را به بازار نفت بازگردانند در نتیجه یک رقابت جدی پیش روی ایران است.
از طرف دیگر ممکن است نرخ های بالای نفت در بازار آمریکا را بیشتر ترغیب کند تا به سمت ایران گام بردارد اما از نظر اصولی این احتمال بعید به نظر می رسد چراکه دور از انتظار است که ایالات متحده آمریکا راضی شود تا اصول خود را زیر پا گذارد اما اگر راه برجام باز شود این انتظار می رود که آمریکا خریدار نفتی ایران شود هرچند که این کشور نیازی به نفت ندارد و در حال حاضر تولیدکننده بزرگ نفت در دنیا است. خبرها اینطور نشان می‌دهند که اقتصاد جهانی به سمتی حرکت می کند که نفت ونزوئلا، ایران و احتمالا لیبی به بازار انرژی دنیا بازگردد.
اما پرسش اینجاست که اگر بازگشت ایران به بازار انرژی جهانی اتفاق بیافتد، ما توان افزایش تولید و تامین تقاضا را خواهیم داشت یا خیر؟
ما تا حدی ظرفیت مازاد داریم اما مقدار مصرف داخل فراورده های نفتی و گاز طبیعی بسیار بالا است و دلیل اصلی آن این است که گاز طبیعی و فراورده های نفتی در کشور قیمتی ندارند. فراورده های نفتی و گاز در ایران ارزان است و این امر منجر می‌شود تا مردم در ایران در مصرف خود قیمت و هزینه را در نظر نگیرند و در نتیجه حداکثر مصرف صورت می گیرد و این اتفاق منجر شده است تا مصرف نفت و گاز داخلی برای ما بسیار بالا باشد و به این دلیل مقدار مازاد نفت تولیدی ما برای صادرات طی سال ها کاهش پیدا کرده است.
مسئله دیگر این است که طی سال های تحریم میادین نفتی گسترش پیدا نکرده است و به نظر من بهترین راه حل این است که اگر قرار است به برجام باز گردیم توسعه میادین نفتی در اولویت قرار گیرد و تضمینی نیز گرفته شود که اگر بعدها یکی از طرفین برجام از مذاکرات خارج شود قرار دادهای نفتی با پیمان کارهای بزرگ نفتی که در بستر جهانی بسته می شود خدشه دار نشود چراکه اگر غیر از این رخ دهد شرکت های خارجی به کشور وارد نمی شوند و اقدام به توسعه میادین نفتی ما نخواهند کرد اما اگر به جایی برسیم که تضمینی مشمول قراردادهای نفتی ایران شود به نفع کشور خواهد بود.
نویسنده: علی سعدوندی
۱۳:۱۵ ,۱۵ فروردین ۱۴۰۱
