معنای یک انتصاب برای حقوق بشر در سیاست خارجی بایدن

یکی از سوال­ هایی که همواره در سیاست خارجی آمریکا مطرح است این است که حقوق بشر در سیاست این کشور چه نقشی دارد. برخی معتقدند که آمریکا تنها در ظاهر به این مسئله اهمیت می ­دهد و حقوق بشر بهانه ­ای جز پیشبرد منافع آمریکا نیست و سلاحی است که تنها علیه رقبای آمریکا به کار برده خواهد شد و متحدین آمریکا از این منظر تحت فشار قرار نخواهند گرفت. از طرف دیگر برخی معتقدند که اگرچه آمریکا هم مثل دیگر دولت­ها در محیط بین­ الملل همواره مسائل اقتصادی و امنیتی خود را در اولویت قرار خواهد داد، اما لزوماً این بدان معنی نیست که مسائل حقوق بشری به طور خاص و مسائل فرهنگی یا ایدئولوژیکی به طور عام هیچ اهمیتی برای آمریکا ندارند. البته رئیس جمهور قبلی آمریکا چه در سطح اعلامی و چه در سطح عملی اولویت چندانی برای حقوق بشر قائل نبود. اگرچه وزارت خارجه او چه در دوران رکس تیلرسون چه مایک پمپئو تلاش می­کرد تا حدی مسائل حقوق بشری را هم مطرح کند، اما کسی شک ندارد که در چهار سال ترامپ مقام حقوق بشر به انتهای لیست ترامپ فروکاهیده شده بود. آیا بایدن تلاش خواهد کرد که این امر را تغییر دهد؟

تا کنون شواهد حاکی از این هستند که دولت بایدن تلاش خواهد کرد که مسائل حقوق بشری را دوباره در بین اولویت­های سیاست خارجی آمریکا قرار دهد. اولین نشانه این مسئله این است که دولت بایدن دست از حمایت از ائتلاف سعودی در یمن برداشت و محمد بن سلمان ولیعهد این کشور را رسماً متهم به دستور قتل جمال خاشقجی در سال 2018 کرد. اگرچه دولت بایدن این اتهام را با مجازات­های عملی همراه نکرد، ولی این اقدامات نشانه ­ای بود که بایدن دیگر برای متحدین آمریکا چک سفید در مسائل حقوق بشری امضا نخواهد کرد.

دیگر نشانه بسیار مهم، انتصاب یک فعال حقوق بشری به یک مقام مهم در شورای امنیت ملی آمریکا است. راب برچینسکی معاون سیاست­گذاری در یک سازمان لابی­گری به نام «اول حقوق بشر» است که دولت آمریکا را برای پیگیری و اولویت­ دهی به مسائل حقوق بشری در سیاست خارجی تحت فشار قرار می ­دهد. او به مقام مدیر بخش دموکراسی و حقوق بشر در شورای امنیت ملی آمریکا منصوب شده است. رسانه ­های معتبری مانند فارین پالیسی، واکس، پولیتیکو، و ان­ بی ­سی این انتصاب را به معنای اهمیت زیاد حقوق بشر در دولت آمریکا می ­دانند. همین رسانه ­ها گزارش می­ دهند که اولین مأموریت برچینسکی ایجاد یک برنامه منظم برای مقابله با نسل ­کشی مسلمانان اویغور در چین و مجازات عاملان و آمران این جنایت بین­ المللی است. نکته مهم این است که همین رسانه ­ها گزارش می­دهند که قرار است او نقشی مرکزی و عمده به شکل دادن به سیاست بایدن در قبال ایران نیز بازی کند. نکته مهم این است که اگرچه حقوق بشر اولویت اول سیاست خارجی هیچ قدرت بزرگی نخواهد بود، اما انتصاب برچینسکی به این معنا است که حقوق بشر همواره یکی از مسائل اصلی است که به بایدن درباره آن­ها گزارش داده خواهد شد و یکی از مشاورین مهم او همواره تلاش خواهد کرد که اولویت حقوق بشر را در سیاست خارجی آمریکا افزایش دهد.

نویسنده: علی نظیف پور

۱۹:۰۴ ,۲۹ اسفند ۱۳۹۹