دولت سیزدهم قصد دارد در قالب طرح نهضت ملی مسکن نسبت به احداث نزدیک به چهار میلیون واحد مسکونی اقدام کند اما نکته مهم این است که حتی احداث این میزان واحد مسکونی نیز نمی‌تواند بحران مسکن در ایران را برطرف کند.
ایران با عقب ماندگی بیش از دو دهه‌ای در این حوزه روبروست و البته در این مسیر باید به این نکته توجه داشت که تورم بالا و ساختاری و کمبود عرضه سبب شده است مسکن به کالایی سرمایه‌ای بدل شود و خانوار برای پیشگیری از تاثیرگذاری تورم بر نقدینگی، ترجیح می دهد نسبت به تبدیل آن به مسکن اقدام کند. گذشته از کمبود مسکن، ایران با معضل و بحران بدمسکنی نیز دست پنجه نرم می کند.
آخرین آمارها نشان می‌دهد نزدیک به هجده میلیون نفر از جمعیت ایران حاشیه‌نشین هستند. برای درک بهتر عدد باید اشاره کنم که این جمعیت حدود بیست درصد از جمعیت کل کشور را تشکیل می دهد. چیزی بیش از جمعیت استان تهران و البرز. این در حالی است که در بسیاری از جوامع اگر این رقم به پنج درصد برسد، موضوع به عنوان بحران اجتماعی مورد توجه قرار می‌گیرد.
این بحران سبب شده است ایران با تبعات اجتماعی ناشی از این اتفاق نیز دست و پنجه نرم کند . یکی از مهمترین تبعات این وضعیت، شکسته شدن هنجارهای اجتماعی، رشد بزه و همچنین تعمیق فاصله غنی و فقیر است. این وضعیت در بلندمدت تبعات اقتصادی شدیدی را در بر دارد . در دل شهرها نیز بافت های فرسوده فراوانی وجود دارد که زندگی در آن با مشکلات متعددی روبروست . بی تردید بافت های استاندارد شهری در ارامش و سکون جمعیت ساکن تاثیرگذار است و باید این نکته را پذیرفت که آرامش افراد در خانه‌های استاندارد و شهر استاندارد شکل می‌گیرد.
در این فضا باید توجه داشت که ایران با کمبود مسکن و بد مسکنی و بافت فرسوده ناکارآمد توان روبروست و لازم است هم این موارد توامان مورد توجه قرار گیرد .
در این مسیر برخی این سئوال مهم را مطرح می‌کنند که آیا قیمت مسکن در سال جاری نیز افزایشی است . شاید بتوان گفت یکی از مهمترین دلایل بروز این پدیده یعنی حاشیه نشینی و بدمسکنی و عقب ماندگی عرضه نسبت به تقاضا ریشه در تورم دارد اما مهم اینجاست که باید گفت تورم مسکن در سال جاری به احتمال قریب به یقین مهار می‌شود چرا که از یک سو انتظار مهار تورم عمومی وجود دارد و از سوی دیگر آغاز عملیات ساخت مسکن می تواند زمینه را برای رشد عرضه مهیا کند اما در همین شرایط نمی‌توان به کاهش قیمت مسکن امیدوار بود چرا که همان طور که در ابتدای نوشتار اشاره شد ایران از دو دهه ناتعادلی رنج می‌برد و حل بحران در کوتاه‌مدت امکان پذیر نیست.
به بیان دیگر باید گفت قیمت مسکن معادله ای است با سه مجهول . نمی توان قیمت مسکن را فارغ از تورم ساختاری که ریشه در نتیجه برجام دارد، وضعیت حاشیه نشینی و بافت فرسوده مورد تحلیل قرار داد و تک بعدی ، تنها به استناد اجرای نهضت ملی مسکن انتظار کاهش قیمت ها را مطرح کرد.
نویسنده: بیتالله ستاریان
۰۸:۳۴ ,۱۲ فروردین ۱۴۰۱
